'De schrijver moet met zijn lezer in contact treden', zo
laat “Hoe lees je een boek”, de verzameling essays van Virginia Woolf zich het
beste samenvatten.
Het citaat komt uit het essay “Meneer Bennett en mevrouw
Brown”, dat ongeveer halverwege de bundel staat. Het stuk gaat erover hoe
schrijvers een personage beschrijven en dat ze hierbij meestal niet aan de
lezers denken.
Woolf doet een oproep aan de lezers om er op te staan dat de
schrijvers nu eindelijk van hun voetstuk af stappen. Dat ze voor de lezers op een
mooie en maar ook op een waarachtige manier hun personages te beschrijven. Tegelijkertijd moeten we als lezer ook accepteren dat het werk van de schrijver
nooit af is. En dat we soms genoegen moeten nemen met het mislukte en het
verbrokkelde. Dit laat goed zien hoe Virginia Woolf te werk gaat; ze kraakt
nooit af, ze zal nooit op een moedwillige manier iemand kleineren of even lekker
te kakken zetten. Woolf blijft altijd op zoek gaan naar een soort harmonie. Boven
is ze er van overtuigd dat het bij het lezen van boeken altijd om communicatie
gaat.
Lezen ís een communicatiemiddel, dit is in mijn ogen de belangrijkste
boodschap die Virginia Woolf voor ogen heeft
gehad toen ze haar essays schreef. Bovendien benadrukt ze in het laatste (en
titel) opstel van de bundel wat een groot goed het is om zelf te kunnen bepalen
wat je leest. En dat s in deze tijd van “culture wars” op vele fronten fijn om
te lezen;
‘Wanneer we autoriteiten met hun bontmutsen en hun toga’s
in onze bibliotheken toelaten, en ons door hen laten voorschrijven hoe we
moeten lezen, welke waarde we moeten hechten aan dat wat we lezen, dan betekent
dat het einde van de vrijheid die de ziel is van deze heilige plaatsen.’
Naast de lezers komen de schrijvers ook aan bod. Woolf
geeft aankomende schrijvers van (korte) verhalen nog wat tips mee; wees zuinig met
dialogen omdat die hoge eisen stellen aan de concentratie van de lezer. De lezer
raakt simpelweg de draad kwijt bij een lange dialoog, want hij vergeet zo mettertijd
wie er aan het woord is. Ook drukt Woolf de schrijvers op het hart om niet te
veel uit te weiden; ‘Eén alinea te veel en het bootje maakt slagzij (…).’ Dit
is de eerste keer dat er een verzameling van Woolf’s essays over literatuur in
het Nederlands is vertaald.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten