Dini’s dagboek. Vof vindingrijk. 75 pagina’s.
Het is 75 jaar geleden dat Nederland is bevrijd. Langzamerhand sterven de ooggetuigen hiervan zo zoetjes aan uit. Over 5 jaar, bij de 80ste herdenking zijn er nog minder in leven. Misschien dat dit handjevol ooggetuigen dan nog een rondje zal rijden in een aftandse legerjeep, - maar dat is dan meteen ook de laatste keer geweest. De Tweede Wereldoorlog is daarmee definitief een gebeurtenis die we, - net als de Eerste Wereldoorlog, alleen nog maar kennen uit films, boeken en fotoalbums.
De waarde van de ooggetuigenverslagen neemt hierdoor toe, omdat hun aantal door sterfte afneemt. Dat is natuurlijk een waarheid als een koe. Maar hoe minder mensen iets kunnen vertellen over een gebeurtenis, des te waardevoller het verhaal. Vandaar de boekenstorm die er in deze herdenkingstijd op ons afkomt. In tientallen boeken vertellen mensen over de hongerwinter, Auschwitz, Kamp Westerbork en de Februaristaking. Overigens is het een verademing dat er ook boeken verschijnen die niet meteen over de hele grote gebeurtenissen gaan. Boeken die de oorlog vanuit een wat ‘kleiner’ perspectief benaderen.
Zo’n verademing is Dini’s Dagboek. Hierin gaan we van de grote gebeurtenissen uit deze tijd, naar de dagelijkse beslommeringen van een tienermeisje. Dini overleed in 1989; gedurende de oorlog heeft ze van september 1942 tot februari 1944 een dagboek bijgehouden. Het dagboek heeft dezelfde lay-out gekregen als een lichtblauw Vendex bloc, prima gelinieerd schrijfpapier van 100 pagina’s. Op dit soort bloc-notes maakte Dini haar dagboekaantekeningen. Dit detail toont de zorg en aandacht waarmee de uitgave tot stand is gekomen. Wim Bos, Dini’s jongste zoon heeft de dagboeken liefdevol geredigeerd en van context voorzien: Op iedere rechterpagina staat de dagboektekst, op de linkerpagina de bijbehorende informatie en verduidelijking.
Dini werd in 1927 geboren in de wijk Assendorp in Zwolle. Vandaar de ondertitel; ‘Een Assendorps meisje in de Tweede Wereldoorlog’. Met haar zusje Leni en haar broertjes Juul en Jan groeide ze op in de Cliviastraat. Een doodnormale straat waar zo goed en zo kwaad het gewone leven zijn doorgang vond. Toen de oorlog uitbrak lag de straat nog aan de rand van de stad. De ouders van Dini kochten dit huis aan de Cliviastraat in de jaren twintig van de vorige eeuw. Naast de oorlog speelt het gereformeerde geloof ook een grote rol in de dagboeken. Er wordt veel naar de kerk gegaan en er vindt gezamenlijke zang rondom de “Psalmenpomp” oftewel het harmonium orgel plaats. Bos noemt dit overigens de gereformeerde “hometrainer”, een omschrijving van dit instrument die ik nog niet eerder ben tegengekomen.
Dini blijkt ondertussen ook een doodnormale puber. Ze moet lachten om de jongens, pest leraren en deelt binnenpretjes met haar vriendinnen. De oorlog komt soms haast terloops om de hoek kijken: Een munitieschip dat ontploft, en neven die komen onderduiken vanwege mogelijke dwangarbeid. Echt invloed lijkt de oorlog niet op haar dagelijks leventje te hebben. Maar dit veranderd wanneer ze na haar eindexamen in 1943 als winkelmedewerker bij de firma Oldenhof gaat werken. Een collega van haar heeft een relatie met een Duitse soldaat. Dit zorgt soms voor lastige en dreigende momenten. Een beklemmende situatie, die Dini en haar andere collega’s misschien wel in gevaar kon brengen.
Dini’s dagboek is een waardevolle toevoeging aan al die herdenkingsliteratuur die er op dit moment verschijnt. Nog een paar jaar en alle ooggetuigen van de oorlog zijn gestorven. Dit zorgt ervoor dat de waarde van deze “ooggetuigen-literatuur” voor de komende generaties alleen maar groter wordt. Als oorlogsdagboek is Dini’s dagboek geslaagd. Er valt alleen maar weinig te lezen over Assendorp in de Tweede wereldoorlog. Om hier meer over te weten te komen hoef je dit boek niet te kopen. Maar voor iedereen die is geïnteresseerd in oorlogsdagboeken is Dini’s dagboek de moeite waard. Wim Bos schrijft in het nawoord dat het bijzonder is om te ontdekken dat mensen vaak nog blij en ontroerd zijn. Omdat de naam van een overleden geliefde in een oud dagboek wordt genoemd. Door het noemen van de namen vergeten we de doden niet. Hij wenst ons tot slot veel waardering voor het leven en nog minstens 75 jaar vrede toe.
